سنگ فیروزه اصل دارای ویژگی های منحصر به فردی است که از طریق آن میتوان به اصل بودن این سنگ پی برد. رنگ فیروزه، درجه سختی و واکنش سنگ به مواد شیمیایی از اصول تشخیص سنگ فیروزه است.
رنگ سنگ فیرزه
رنگ سنگ فیروزه اصل بسته به مقدار مس موجود در سنگ (ایجادکننده رنگ آبی)، کروم یا وانادیوم (ایجادکننده رنگ سبز) و آهن (ایجادکننده رنگ زرد)، در دامنه‌ای از آبی کم رنگ تا آبی مایل به سبز و همچنین تا سبز مایل به زرد قرار می‌گیرد. همچنین توجه داشته باشید که رنگ فیروزه اصل معمولا کمی مات است.

فیروزه های فارسی که در معدن نیشابور یافت میشود، ماتریس ندارند و رنگ آنها آبی یکدست است.

فیروزۀ مرغوب آن است که ، رنگ آبی آسمانی دارد ولی نه رنگ آسمانی اطراف افقی، بلکه رنگ آسمانی مخصوصاً سمت رأس آن است.

سنگ فیروزه اصل نیشابور غالبا دارای نقاط و رگه های سیاهی در پشت نگین است و یکی از روشهای تشخیص سنگ فیروزه اصل نیشابور میباشد.

از دیگر شیوه های تشخیص سنگ فیروزه اصل ، این است که سنگ خریداری شده را مدت زمان کوتاهی در مقابل آفتاب قرار دهید. اگر رنگ آن اندکی تغییر کرد، این نشان دهنده تقلبی بودن رنگ سنگ فیروزه است.

سنگ فیروزه اصل

درجه سختی
سختی و قدرت سنگ فیروزه اصل 6 است و میتوان شیشه را با آن برید. البته فیروزه زمانی که از معدن استخراج می شود نرم است و هنگامی که با مواد دیگری ترکیب می شود بر استحکام آن افزوده میشود. از همین رو برخی از انواع فیروزه دارای رگه هستند.

سنگ فیروزه قلابی معمولا از پلاستیکهای فشرده ساخته میشود که به آن رنگ آبی زده اند. برای تشخیص فیروزه اصل، میتوانید یک سوزن را روی فیروزه بکشید. اگر خطی عمیق روی فیروزه افتاد؛ شما با یک فیروزه قلابی طرف هستید. در حالیکه سنگ فیروزه اصل نه تنها دچار خط نمیشود، با استفاده از آن میتوان روی شیشه خراش ایجاد کرد.

سنگ فیروزه اصل

سایر نکات مهم
توجه کنید زمانی که سنگ فیروزه رنگ شده باشد، تا جلای بیشتری بدهد، از قیمت آن کاسته می شود. حتی اگر به نظر شما در زیورآلات زیباتر به نظر برسد.

فیروزه هایی که رنگ سبز داشته و رگه‌هایی تیره دارند، از افریقا استخراج می شوند و قیمتی نیستند.

زمانی که فیروزه در اثر عوامل محیطی یا شیمیایی تغییر رنگ دهد و به اصطلاح گوهرشناسان سنگ فیروزه مرده باشد، ار ارزش و خواص درمانی سنگ فیروزه کاسته میشود.

سنگ فیروزۀ اصل و مرغوب نباید نقاط سیاه و سفید داشته باشد، لکن در اغلب فیروزه ها ، لکه های سفیدی وجود دارد که اکثر مردم نمی توانند آن را ببینند و فقط اهل خبره قادر به تشخیص آن هستند . فیروزه هنگامی که در رطوبت باشد جلای خاص خود را حفظ می کند و لذا بعضی از فروشندگان بی انصاف ، فیروزه ها را داخل کوزه های پر از ماسه مرطوب می گذارند و بعد از چند مدت در معرض فروش می گذارند و مشتری با دیدن رنگ زیبایی که فیروزه پیدا کرده آنرا خریداری می کند، ولی بعد از چند روز، فیروزه جلا و درخشندگی خود را از دست میدهد.

نحوه تشکیل سنگ فیروزه
سنگ فیرزوه از گروه سنگهای آذرین میباشد و در نواحی آتشفشانی یافت می شود. بهترین نوع فیروزه، در نزدیکی سطح زمین قرار دارد. این سنگ باید کاملاً خشک شود تا استحکام داشته باشد.
معادن فیروزه که در عمق بیشتر قرار دارند، به دلیل اسیدی که ذرات آب زیرزمینی تولید می کنند، نرم می شوند و بنابراین سنگهای فیروزه در عمق کیفیت لازم و ارزش جواهر کمتری دارند. رنگ سنگهای فیروزه براساس میزان آهن و مس موجود در ترکیب آنها، از آبی آسمانی تا سبز متغیر میباشد. مهمترین معادن سنگ فیروزه در ایران و در شهر نیشابور واقع شده است. البته در برخی شهرهای دیگر مانند شیراز و کرمان نیز سنگ فیروزه یافت میشود ولی کیفیت فیروزه نیشابور از سایر سنگهای فیروزه بهتر است. 
فیروزه ای که در معدن استخراج می شود دو قسم است که به اصطلاح محلی یکی را خاکی و دیگری را سنگی می گویند . سنگ فیروزه ای که دارای رنگ بسیار روشن باشد (چغاله) ، به سنگ فیروزه ای که دارای رنگ کاملا طبیعی فیروزه ای باشد (طفول) و به سنگ فیروزه ای که دارای لکه و روی آن رگه های سیاه رنگ زیادی باشد فیروزه شجری گویند.

منبع:setare.